Գործնական Քերականություն

1․ Տրված բայերից ածանցավոր գոյականներ կազմի՛ր և ածանցներն ընդգծի՛ր:

Նկարել-նկարիչ, գրել-գրող, զարթնել-զարթեցնող, թափել-թափող, ուսուցանել-ուսուցիչ, քերել-քերիչ, վարել-վարող, հաճախել-հաճախորդ, բախել-բախում, հնչել-հնչող, վազել-վազող, հանել-հանող, շարժել-շարժվող, մոտենալ-մոտեցող, կոշտանալ-կոշտացող:

2Տրված գոյականակերտ ածանցներից յուրաքանչյուրով երկու գոյական կազմի՛ր և գրի՛ր, թե ո՛ր բառերից կազմեցիր:

դնել (դիր) — դրածո, դրացի, դիցուկ

պարսավել — պարսավանք, պարսիկ, պարսկուհի:

Անք, ցի, ածո, ք, ուկ, իք, իչ, ուտ, ան, իկ, պան, ստան, ուհի:

3․ Տրված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ո՞ր հոլովներով են դրվում այդ բառերը:

Կիրճի մեջ – կիրճում, հանրապետության մեջ – հանրապետությունում, ամպերի մեջ – ամպերում, գոմի մեջ – գոհի մեջ, օվկիանոսի մեջ – օվկիանոսում:
Գագաթի վրա – գագթում, հողի վրա – հողում, այգիների վրա – այգիներում, սեղանի վրա – սեղանում, աստիճանների վրա – աստիճաններում:

4․ Տրված բառերը հոլովիր․ գրիր՝ որ հոլովման են պատկանում

տուն-տան (սեռական), վարդ-վարդով (ներգոյական), հայր-հոր (սեռական), քույր-քույր (հայցական), աշուն-աշնան (սեռական), շուն-շան (սեռական), օր-օրով (ներգոյական), մայր-մոր (սեռական)

5․Տրված բայերից ածականներ կազմի՛ր և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:

Վստահել-վստահելի, համակրել-համակրելի, բացատրել-բացատրելի, դյութել-դյութիչ, գրավել-գրավիչ, հուզել-հուզիչ, բարկանալ-բարկացուցիչ, վախենալ-վախկոտ, ամաչել-ամաչկոտ, պարծենալ-պարծեցող:

6Տրված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր ածականներով  և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:

Յոթ գյուխ ունեցոդ – յոթգլխանի, երկու երես ունեցող – երկերեսանի, երկու փող ունեցող – երկփողանի, եռանդով օժտված – եռանդոտ, շատ բուրդ ունեցոդ – բրդոտ, գույն ունեցող – գունավոր, թևեր ունեցող – թևավոր, մեծ ուժ ունեցող – ուժեղ, երեք տարի (ամ) տևող – եռամյա, տասը տարեկան – տասնամյա:

7․ Ընդգծված բառերը և բառակապակցությունները փոխարինի՛ր դերանուններով:

Քամիները փչում էին տարբեր ուղղություններով: Նրանցից ամենավատը հյուսիսայինն էր: Այն քշում-տանում էր մեծ քանակությամբ հող և, դա քշելով գետնի վրայով, մեծ ու բարձր թմբեր էր առաջացնում: Արևելքից, արևմուտքից և հարավից փչող քամիները մեծ ու բարձր թմբեր չէին առաջացնում: Այդ տեղերից   փչող քամիները փոշին շատ վեր էին բարձրացնում և այն քշում  դեպի Ժայռոտ լեռեերը: Երկու տարի հետո այդ քամիները նշածս  վայրը անապատի վերածեցին: Քամիներն առաջին տարում ոչնչացրին երկու միլիոն հեկտար մշակված հողեր` չհաշված այգիները, դրանք ոչնչացան կա՛մ ամբողջովին փոշով ծածկվելու, կա՛մ արմատների մերկանալու հետևանքով:

8․ Տրված հատվածից դուրս գրիր բոլոր բայերը՝ նշելով, դիմավոր են, թե անդեմ։

Գյուղը երեք թաղ ունի (դիմավոր)՝ Հյումբաթի ձոր, Միջին մահլա և Գյունեյ թաղ։ Երեք թաղն էլ ձորերի մեջ են, տները՝ գետնափոր, փողոցները՝ քարայծի ճանապարհ։ Հնուց բերդ է եղել (անդեմ) Հյումբաթի ձորում, ապահով թաքստոցներ, որոնց հետքերն այժմ էլ մնում են (դիմավոր), որպես նեղլիկ անցքեր սեպաձև ժայռերի լանջին։

Սրածայր ժայռեր են կողք կողքի շարված (դիմավոր), փոքր ու մեծ, մեկը ծուռ, կողքին թեքված, փուլ եկող դեզի նման, մյուսն ուղղաձիգ, որպես բարակ բարդի։ Ձյունն ու անձրևը դարերի ընթացքում քերծել են (դիմավոր) ժայռերի կողերը, լվացել (դիմավոր) և դարձրել (դիմավոր) ողորկ, հազար ու մի ձև տվել (դիմավոր), կերտել (անդեմ) ու քանդակել (անդեմ) տարբեր պատկերներ։ Թվում է (անդեմ) թե մեկը հսկա թռչուն է՝ թառած քարի գլխին, մյուսը՝ գորշավուն գորտ, երրորդը՝ կնոջ կիսանդրի։